ئەنتۆنی بلینکن وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ڕۆژی هەینی هۆشداری دایە چین لە کردەوەی سەربازی دژی تایوان، ئەمەش دوای کاردانەوەی توندی چین بەرامبەر بە وتاری ساڵانەی سەرکردەی لایەنگری دیموکراسی تایوان.
بلینکن لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا وتی: سەبارەت بەو وتارەی کە پێی دەوترێت(تێن تێن) دە، دە، چین نابێت بیکاتە بیانوویەک بۆ کردەوەی دژایەتی.
بلینکن ئاماژەی بە دە ڕۆژی ١٠ی ئۆکتۆبەری تایوان دەکرد، کە تایوان ئاهەنگی دامەزراندنی کۆماری چین دەگێڕێت لە ساڵی ١٩١٢، تەنها چەند مانگێک دوای ڕاپەڕینی ١٠ی ئۆکتۆبەری ١٩١١.
کۆماری گەلی چین لە 1 ی مانگی 10 دا یادی ڕۆژی نیشتیمانی دەکاتەوە، دەڵێت وڵاتەکە لە ساڵی 1949 دا دامەزراوە.
دوای ئەوەی ڕۆژی پێنجشەممە لە وتارەکەی لای چینگ تێ سەرۆکی تایوان کە ئیدیعاکانی چین بۆ سەروەری تایوان ڕەتکردەوە، چین بەردەوام بوو لە زیادکردنی فشارە سەربازییەکان دژی تایوان.
بلینکن لە ڤینتیان بوو بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەکان لەگەڵ سەرکردەکانی ئەنجومەنی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و بەشداریکردن لە لوتکەی ڕۆژهەڵاتی ئاسیا.
ئاماژەی بەوەشکرد، خواستێکی بەهێز لە نێوان هەموو وڵاتانی باشووری ئاسیا و وڵاتانی دیکەدا هەیە بۆ پاراستنی ئارامی و ئاسایش لە سەرانسەری گەرووی تایوان.
پێشتریش ڕۆژی هەینی تایوان 20 فڕۆکەی سەربازی چینی و 10 کەشتی سەربازی بەدەوری تایواندا دەسوڕانەوە خەبەری داوە. بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی بەرگری تایوان، ١٣ کەسیان هێڵی ناوەڕاستیان بەزاندووە و چوونەتە ناوچەی بەرگری ئاسمانی باکور و باشووری ڕۆژئاوای تایوان.
لە نێوان ڕۆژانی چوارشەممە و پێنجشەممەدا تایوان 27 فڕۆکەی سەربازی چینی و 9 کەشتی جەنگی و 5 کەشتی فەرمی بەخۆیەوە بینیوە.
لە پەکین، بەرپرسانی چین گوتیان تایوان “هیچ سەروەرییەکی نییە.
ماو نینگ، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی چین، ڕەخنەی توندی لە سەرۆکی تایوان گرت و تۆمەتباری کرد بەوەی کە "مەبەستی خراپ"ی هەیە و وتی "لەپێناو دەستکەوتی سیاسی خۆیدا گرژییەکان لە گەرووی تایوان زیاد دەکات".
لە ساڵی 1949 ەوە تایوان خۆی فەرمانڕەوایی خۆی دەکات، ئەو کاتەی کە کۆمیونیستەکانی ماو زیدۆنگ دەسەڵاتییان لە پەکین گرتەدەست دوای ئەوەی لە شەڕێکی ناوخۆدا شکستییان بە کومینتانگە نەتەوەپەرستەکانی چیانگ کای شیک هێنا، ئەو شکستەش بووە هۆی ئەوەی نەتەوە پەرستەکان هەڵبێن بۆ دوورگەی تایوان.
لە ساڵی ١٩٧٩ واشنتۆن بۆ بەرپەرچدانەوەی یەکێتی سۆڤیەت چیتر دان بە تایوانیدا نەنا و بە فەرمی چینی ناسی.
لەو کاتەوە پەیوەندییەکانی ئەمریکا و تایوان بە یاسای پەیوەندییەکانی تایوان لە کۆنگرێس بەڕێوەدەچێت، کە لە مانگی چواری ساڵی 1979 دا پەسەندکرا و بەپێی یاسای ئەمەریکا کەرەستەی بەرگری بۆ تایوان دابین دەکات.
لە مانگی ئەیلولی ڕابردوودا سەرۆکی تایوان ڕایگەیاندبوو، ئەگەر چین لە یەکپارچەیی خاکی وڵاتەکەی دەترسێت، پێویستە هەوڵی وەرگرتنەوەی ئەو 600 هەزار کیلۆمەتر چوارگۆشەیە بدات کە لە سەدەی نۆزدەهەمدا بە ڕووسیا دابوو.
