ئه‌ندام بوونی ئێران لە بریکس، تەحەدای ئێران بۆ هەژموونی فشاره ئابووریه‌کانی ئەمریکا دەکات
بەشداریکردنی ئێران لە بریکس (بەڕازیل، ڕووسیا، هیندستان، چین و باشووری ئەفریقا) بووەتە هۆی گفتوگۆی نوێ سەبارەت بە گۆڕانکاری لەسەر سیاسەتی جیهانی و ئابووری. لەگەڵ پەرەسەندنی کێبڕکێ لە نێوان زلهێزەکانی ڕۆژئاوا.
بەشداری ئێران لە بریکس تیشک دەخاتە سەر هەوڵەکانی بۆ ڕزگاربوون لە گۆشەگیریی نێودەوڵەتی. ڕژێمی ئێران بە هاوئاهەنگی لەگەڵ ئەم وڵاتانەی غەیرە ڕۆژئاوایی ئامانجی کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی سزاکانی ئەمریکا.
جه‌نگی ئسیرایل، پشتگیری گروپه تێرۆریستیه‌کان له ڕۆژهه‌لاتی ناوه‌ڕاست، ئابووری ئێران، وێران ده‌کات، به‌ڵام رژێمی ئێران بیرۆکه‌ی هه‌یه بۆ ده‌ربازبوون فشاره‌کان
بەکارهێنانی بریکس بۆ خۆ دهربازکردن له فشاره ئابوریه‌کان.
هاتنە ناوەوەی فەرمی ئێران بۆ ناو بریکس لە مانگی ژانویەی ٢٠٢٤ لە تەنها گرنگییەکی ڕەمزی تێدەپەڕێت- ئەمە هەنگاوێکی ستراتیژییە بۆ ڕژێمی ئێران بە پەیوەست بوون بەو بلۆکە ئابووریه. ئێران بە دوای پەیوەندیی پتەوتر لەگەڵ وڵاتانی سەرەکی بریکس وەک چین، هیندستان و ڕووسیا دەگەڕێت، کە سەرەڕای سزاکانی ئەمریکا بەردەوامن لە بازرگانیکردن لەگەڵ ئێران.
بریکس هه‌لێک بۆ ئێران دەڕەخسێنێت بۆ فراوانکردنی هەناردەکردنی وزە و بازرگانی بەبێ پشتبەستن بە دۆلاری ئەمریکی. بە یەکێک لە گەورەترین یەدەگی نەوت و گاز لە جیهاندا، بەشداری ئێران لە بریکس دەتوانێت ببێتە هۆی ڕێککەوتنی نوێی وزە کە تەحەدای هەژموونی دارایی ئەمریکا بکات.
هەوڵە ناوخۆییەکان بۆ بەهێزکردنی هاوکارییەکانی بریکس
ئێران له‌وه تێگه‌یشتووه که بریک ده‌بێته هۆکارێک بۆ خۆ دهربازکردن له فشاره ئابووریه‌کان، بۆیه هه‌موو هه‌وڵێک ده‌دات کار لەسەر باشترکردنی هاوکارییەکانی لەگەڵ بریکس لە ڕێگەی دەستپێشخەرییە ناوخۆییەکانەوە دەکات. لە ٢١ی ١٠ی ٢٠٢٤، مەسعوود پزیشکیان سەرکردایەتی کۆبوونەوەیەکی باڵای کرد بۆ تاوتوێکردنی ڕێگاکانی خێراکردنی ڕێککەوتنەکان لەگەڵ بریکس و ڕووبەڕووبوونەوەی هەر ئاستەنگێک. بەرپرسانی گرنگی وەک وەزیرانی دەرەوە، ئابووری و دارایی و هەروەها پارێزگاری بانکی ناوەندی ئێران ئامادە بوون. ئەوان سەرنجیان لەسەر ڕێککەوتنە هەبووەکان و پڕۆژە هاوبەشەکان لەگەڵ وڵاتانی بریکس بوو.
دیپلۆماسی وزەی ئێران
بەشداری ئێران لە بریکس ده‌بێته هۆی په‌یداکردنی سه‌رچاوه‌یه‌کی ئابووری و بازرگانی، که ده‌توانێ زیاتر هاوکاری گروپه به‌کرێگیراوه‌کان بکات له ناوچه‌‌که. ئێران بە یەدەگی گەورەی نەوت و گازی سروشتی، بەتایبەتی بۆ ئەندامانی بریکس وەک چین و هیندستان سەرنجڕاکێشە کە بەدوای سەرچاوەی وزەی جۆراوجۆردا دەگەڕێن. ئێران ئامانجی ئەوەیە کە بریکس نەک تەنها بۆ فراوانکردنی هەناردەکردنی وزە بەڵکو بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنان بۆ بەرزکردنەوەی ژێرخانی وزەی خۆی بەکاربهێنێت. بەڵام هێشتا سزاکانی ئەمریکا ئاستەنگ دروست دەکەن، بەتایبەتی بۆ ئەندامانی بریکس کە پەیوەندی بازرگانییان لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژئاوایی هەیە. ئێران تا چەند باش ئەم سزایانە بەڕێوە دەبات، بۆ سەرکەوتنی لە بەکارهێنانی بریکس وەک هه‌ولێک بۆ بازرگانی وزە، زۆر گرنگ دەبێت.
جیۆپۆلەتیکی
بەشداری ئێران لە بریکس ئاڵۆزی بۆ ئاراستەی جیۆپۆلەتیکی گروپەکە‌کانی ئه‌ندام له بریکس زیاد دەکات. چین و ڕووسیا، زلهێزی پێشەنگ لە بریکس، هەردووکیان مامەڵە لەگەڵ گرژییەکان دەکەن لەگەڵ ڕۆژئاوا- چین بە ڕکابەرییەکەی دژی ئەمریکا، ڕووسیاش لەگەڵ شەڕی بەردەوامی ئۆکرانیا. هەردووکیان بەشداریکردنی ئێران لە بریکسدا بە ڕێگەیەک بۆ بەهێزکردنی هاوپەیمانییەکی دژە ڕۆژئاوا دەبینن، کە ئەو گروپە وەک بەرپەرچدەرێک بۆ دەسەڵاتی ئابووری ڕۆژئاوا جێگیر دەکەن. هەڵوێستی بەهێزی ئێران لە دژی ئەمریکا، لەگەڵ هاوئاهەنگی لەگەڵ چین و ڕووسیا، زیادبوونی ئه‌ندامانی بریکس، جیهان بەرەو فرە جەمسەری زیاتر بەهێزتر دەکات، کە ولایه‌تیه یه‌کگرتووه‌کانی ئەمریکا ڕووبەڕووی ئاستەنگی زیاتر دەبێتەوە.
بیرمان نه‌چێ، هەموو ئەندامانی بریکس هاوبەشی ئامانجە جیۆپۆلیتیکییەکانی ئێران نین. بۆ نموونە هیندستان پەیوەندییە وزەییەکانی لەگەڵ ئێران بە نرخ دەزانێت بەڵام وریایە ئەمریکا کە هاوبەشێکی سەرەکی بەرگریی هیندیستانه. هیندیستان ڕاسته‌وخۆ ناخوازێ بچێته به‌ره‌یه‌کی دژی ئه‌مه‌ریکا. بە هەمان شێوە بەرازیل و باشووری ئەفریقا زیاتر سەرنجیان لەسەر گەشەی ئابووری و سەقامگیری سیاسییە نەک دژایەتیکردنی ڕۆژئاوا.
بڕیارەکەی ئێران بۆ پەیوەندیکردن بە بریکس هەنگاوێکه بۆ تەحەدای ئەمریکا و باشترکردنی ئابوری وڵاتەکەی کە بەهۆی سزاکانەوە لاواز بووە. بەڵام ڕەنگە ئامانجە جیاوازەکانی ئەندامانی بریکس و کاریگەریی سزا لاوەکییەکانی ئەمریکا سنووردار بکەن کە ئێران چەندە دەتوانێت سوود لەم هاوپەیمانییە وەربگرێت. سەرەڕای ئەم تەحەددایانە، ئێران لە ناوخۆدا زۆر کاردەکات بۆ تێپەڕاندنی ئاستەنگەکانی بەردەم هاوکاریی بریکس و خێراکردنی پڕۆژە هاوبەشەکان، ئەمەش ئیرادەی خۆی نیشان دەدات بۆ ئەوەی زۆرترین سوود لەم هاوبەشییە دیپلۆماسییە نوێیە وەربگرێت.
